Эдэр ыччат былыр да билигин да ханнык  ба5арар норуот оло5ун салгыыр, келуенэттэн келуенэни ситимниир аналлаах. Билинни уйэ5э эдэр ыччат инникигэ эрэллээх, кэрэ5э сырдыкка тардыьар ейдеех санаалаах буолла5ына эрэ норуот кэскиллээх, норуот быьыытынан салгыы оло5о сайдыа, туругуруо турда5а.

Биьиги тапталлаах Эбээхпит беьуелэгэр 2012 сыл алтынньы ый кердеруутунэн 18 - тан 35 -гэр диэри саастаах Эбээх беьуелэгэр пропискалаах 155 ыччат баар диэн нэьилиэк дьаьалтата бигэргэттэ. Бу сыыпараттан билинни кэмнэ 63-ьэ Эбээххэ олохсуйан олорор, уоннаа5ы  92 ыччат бары атын Сахабыт сирин устун улэлии-хамныы, уерэнэ о.д.а. биричиинэнэн тереебут туелбэлэриттэн тэйэ сылдьаллара биллэр.Манна саамай улахан биричиинэнэн мин санаабар улэ миэстэтэ суо5а, уонна туохха барытыгар сыанабыт ыарахана буолуо дии саныыбын. Анардас Дьокуускайтан Эбээххэ кэлэ-бара анардас проездпыт 50-тан тахса тыьыынча. Киин оройуоннарга олохтоохторугар инньэ диэн эттэхпинэ сапсыйан кэбиьэллэр: - «Кэбис ити оннугар Кытайга эбэтэр Москуба5а баран теье ба5арар сынньанан кэлиэм этэ» дэьэллэр.

Олохтоох бэйэбит эдэр ыччаппыттын кадрабай бэлиитикэтин сайыннарар, кинилэргэ анаан молодежнай, тыа хаьаайыстыбатын араас бырайыактарга улэлэьэргэ киьи бэрт то5оостоох буолуо этэ. Уерэхтэрин бутэрбит бэйэбит ыччаппыт дойдутугар кэлэрин туьугар туруулаьар киьи, ама дьиэлэригэр кэлэн улэлиэхтэрэ, дойдуларын сайдарын туьугар куустэрин ууруохтара суо5а этэ дуо??

Ол эрэн биьиэхэ манна да баар Эбээх ыччата санааларын туьэрбэттэр. Сайыны быьа от улэтигэр мэскиллэн, манна эрэ буолбакка чугас сытар нэьилиэктэргэ эмиэ улэлэьэн. Дьиэ - уот (быйыл 3 эдэр ыал киирдэ) туттан. Аны куьун устата балыгынан булдунан дьарыктанан. Унньуктаах уьун Хоту Дойдубут кыьыныгар дьэ арыый улэттэн намылыйан нэьилиэк да улуус ыытар тэрээьиннэригэр, туох баар куустэрин-уохтарын ууран туран кехтеехтук кытталлар.

Бу маны кэрэьэлиир ыччат сыл устата ыытыллар мероприятияларын са5алыыр «Ыччат нэдиэлэтэ» тэрээьин. Быйыл да бу нэдиэлэ чэрчитинэн ыытыллар тэрээьиннэри, II Ханалас кэскиллээх эдэр ыччата сэтинньи 5-11 куннэригэр урдук таьымна тэрийэн ыытта:

Маннайгы куннэ, «Эдэр ыччат» бирииьигэр нэьилиэккэ теннис курэ5э ыытылынна. Манна эр дьон уонна дьахталлар тус-туспа курэхтэстилэр.Бэлиэтээн этиэххэ наада теннискэ а5а саастаах келуенэ быдан бэлэмнээ5э, уеруйэ5э кеьуннэ. Ол курдук «ыьыылаах – хаьыылаах киирсии кэннэ, кыайыылаах урдук аатын ыллылар: эр дьонно – Гуляев Н.Н., дьахталларга – Слепцова Е.Е., иккис бочуоттаах миэстэ5э та5ыстылар: Семенов Н.В., дьахталларга: Гуляева М.И. уонна уьус миэстэ5э тигистилэр: Сивцев В.А., дьахталларга Сивцева А.А.

Иккис куннэ, «эдэртэн эйэтин, кырдьа5астан субэтин» диэн саха ес хоьоонун былаах туттан, улэ-тыыл ветераннарын субэтин кытта эдэр ыччат актыыба корсуо-сэмэй астаах – уеллээх «Тегурук остуол» тэрилиннэ. Биьиги ытык кырдьа5астарбытын кытта аьа5астык кэпсэтэн – ипсэтэн, инники тэннэ улэлиир былааммытын торумнаан, кинилэртэн субэ-ама ылан, ол кэннэ уорэ-кете, оонньоон-корулээн киэьэ хойут тар5аспыппыт.

Уьус куннэ нэьилиэнньэ5э «Что? Где? Когда?» интеллектуальнай курэх ыытылынна. Уопсайа алталыы киьилээх ус хамаанда кыттынна: 1-нэьилиэк эдэр ыччатта, 2-эдэр учууталлар хамаандалара, 3 – «Орто саас» хамаанда. Элбэх боппуруоска эппиэт биэрэн, элбэх очкуону ылан эдэр ыччат иккис хамаандата кыайбыта. Уонна соптоох боппуруоска эппиэттээбит хамаандаларга харчынан бириэмийэ коруллубутэ.

Тердус куннэ, эрчимнээх эдэр ыччат, улэни ке5улуттэн ылбыт куустээх анардар, оскуола 11 кылаас уолаттарын (кл. салайааччыта Н.Н. Гуляев) кытары кырдьа5астарга анаан «Кубалаах» Эбэттэн муус ыллылар. Манна уолаттар улэлии уерэхтээх буоланнар, ыарахан улэ диэн ча5ыйан турбакка кулэ - оонньуу балай да элбэх мууhу ыллылар.

Бэьис куннэ «Ыччат нэдиэлэтин» тумуктуур «Эр Бэрдэ – шоу» ыытылынна. Аатыгар да этиллэрин курдук эр дьонно аналлаах сахалыы курэх кулууп дьиэтигэр тэриллиннэ. Бу курэххэ туорт улуус бастын спортсменнара, эр бэртэрэ: Василий Богатырев, Тарас Гуляев, Александр Македонов, Вячеслав Сивцев бэйэлэрин туелбэлэрин аатыттан куен керустулэр. Курэх кылаабынай судьуйатынан Эбээх беьуелэгин сборнайын капитана Артем Гуляев улэлээтэ, курэ5и  кулууп дириэктэрэ Алена Сивцева,  Станислав Тырылгин тэрийэн ыыттылар. Курэх 7 туьумэхтэн турда: 1-кы туьумэх – Бэйэни билиьиннэрии, 2-с – скакалканан  мунуутэгэ ыстаныы, 3-с туьумэх – тон балыгы ыраастааьын, бэлэмнээьин, 4-с туьумэх – тутум эргиирэ, 5-с туьумэх –кулгаах тардыьыы, 6-с – ойбонтон уулааьын, 7-с  туьумэх – кулун тардыы. Курэх атын курэхтэьиилэргэ тэннээтэхэ сурдээх кедьуустээхтик, бэьиэлэйдик барда. Ырыа – тойук ылланна, керееччулэр таах керен олорбокколор бэйэлэрэ тэннэ кытыннылар, хас туьумэх кэнниттэн бэйэлэрэ тахсан кыахтарын холоннулар, ыйытыыларга, таабырыннарга хоруйдаатылар буоларын курдук хас таба эппиэт иhин бириистэринэн на5араадаланнылар. Ханнык ба5арар тэрээьин бутэр уьуктаах буолар ол курдук  курэхпит тумугэр дьууллуур субэ тумугэ: Вячеслав Сивцев 14 баалы ылан 4 миэстэ, Александр Македонов 16 бааллаах 3-с миэстэ,18 баалы ылан 2 миэстэ5э Тарас Гуляев та5ыста уонна 20 бааллаах, Орто-Халыма масс-тардыьыытыгар абсолютнай чемпиона, Василий Богатырев «Эр Бэрдэ - 2012» аатын ылла. Онтон Вячеслав Сивцев «Приз зрительских симпатий» номинация аатын суктэ.

Ханнык ба5ар тэрээьин тумуктээх буолааччы. Ол курдук  Курэх эдэрдэргэ аналлаах фуршет, уоттаах куестээх дискотекатеканан тумуктэннэ.

Тумугэр улахан махталбытын тириэрдэбит нэьилиэкпит дьаьалтатыгар, эдэр ыччат актыыбыгар.Эдэр ыччаты бары бииргэ тумсуулээхтик, биир санаанан нэьилиэкпит улууспут туьугар улэлиэххэ хамсыахха диэн ынырабыт!!

Эбээх эдэр ыччатын лидера С.Н. Тырылгин.

Эдэр ыччат актыбыыьа С.В. Ефимова

Л.Ю. Ощепкова хаартыска5а туьэриилэрэ.